Behavioural finance

Het mag geen verrassing heten dat de belangstelling voor de psychologie van het handelen de afgelopen tijd is toegenomen. Handelen is immers bij uitstek een uitdagende activiteit die behoorlijk wat stress en angst kan oproepen.

Als we daar niet effectief mee omgaan kunnen dergelijke emoties een negatieve uitwerking hebben op onze beslissingen.

Gedrag verschilt van persoon tot persoon en dat geldt ook voor triggers of stressfactoren die leiden tot impulsief handelen. Daarom heeft wetenschappelijk onderzoek op dat gebied aan populariteit gewonnen.

Een onderdeel van de psychologie van het handelen is behavioural finance.

Behavioural finance gaat over hoe psychologische factoren en vooroordelen het menselijk gedrag beïnvloeden binnen een financiële context. Er wordt ook gekeken naar hoe onverwachte gebeurtenissen op de financiële markten, zoals volatiliteit of sterke prijsschommelingen, ontstaan als gevolg van dit gedrag.

Het gaat zelfs zo ver dat onderzoekers in organisaties als de Securities and Exchange Commission zich moeten gaan verdiepen in behavioural finance en de invloed daarvan op financiële transacties.

De invloed van vooroordelen lijkt een van de belangrijkste elementen van behavioural finance te zijn. Er zijn maar liefst 5 subcategorieën van vooringenomenheid die ten grondslag liggen aan veel markt- en handelsresultaten. Dit zijn kuddegedrag, emotional gap (het verschil tussen de emotionele reacties van beleggers en de werkelijke prestaties van een belegging), zelfattributie, mentale boekhouding en het verankeringseffect. Hieronder gaan we hier wat dieper op in:

When individual traders, investors or other financial practitioners mimic or copy the behaviours of a broader majority (often seen in the stock market).

hiervan is sprake als beleggers irrelevante factoren als maatstaf nemen voor latere financiële beslissingen.

Hierbij wordt de besluitvorming gestuurd door emoties of stress, wat kan leiden tot onlogische of irrationele beslissingen.

dit fenomeen is vergelijkbaar met emotioneel handelen, maar hierbij is iemands handelswijze, in plaats van op angst of bezorgdheid, gebaseerd op overmoed en een te groot vertrouwen op zijn of haar expertise of kennis. Dat is het geval als iemand een ergens een zekere bekwaamheid in heeft en zich op dat gebied (niet altijd terecht) superieur aan anderen voelt.

dit concept heeft te maken met de waarde die verschillende personen toekennen aan hetzelfde geldbedrag. Het werd voor de eerste keer in kaart gebracht door econoom Richard Thaler en houdt in dat de criteria die ten grondslag liggen aan de waargenomen waarde subjectief zijn (dus niet objectief). Dat kan leiden tot ongunstige beleggingen of handelsresultaten.

Kuddegedrag

When individual traders, investors or other financial practitioners mimic or copy the behaviours of a broader majority (often seen in the stock market).

Verankeringseffect

hiervan is sprake als beleggers irrelevante factoren als maatstaf nemen voor latere financiële beslissingen.

Emotional gap

Hierbij wordt de besluitvorming gestuurd door emoties of stress, wat kan leiden tot onlogische of irrationele beslissingen.

Zelfattributie

Dit fenomeen is vergelijkbaar met emotioneel handelen, maar hierbij is iemands handelswijze, in plaats van op angst of bezorgdheid, gebaseerd op overmoed en een te groot vertrouwen op zijn of haar expertise of kennis. Dat is het geval als iemand een ergens een zekere bekwaamheid in heeft en zich op dat gebied (niet altijd terecht) superieur aan anderen voelt.

Mentale boekhouding

Dit concept heeft te maken met de waarde die verschillende personen toekennen aan hetzelfde geldbedrag. Het werd voor de eerste keer in kaart gebracht door econoom Richard Thaler en houdt in dat de criteria die ten grondslag liggen aan de waargenomen waarde subjectief zijn (dus niet objectief). Dat kan leiden tot ongunstige beleggingen of handelsresultaten.

Dit zijn zeker niet de enige bestaande vooroordelen. Er zijn er nog veel meer, zoals het bevestigingsvooroordeel, experiential of recency bias (vertekening door ervaring of recent verleden), verliesaversie en familiarity bias. Ongeacht het soort vooroordeel kunnen alle bovengenoemde concepten invloed hebben op de besluitvorming op het gebied van financiën. Binnen het handelen moet er daarom gezorgd worden voor effectieve strategieën voor risicobeheer om de kans op verlies van kapitaal te beperken.

Die strategieën zijn voor iedereen weer anders, naargelang van ervaring, vaardigheden, budget en doelen. Denk bijvoorbeeld aan het instellen van stop-loss en take profit orders, het gebruik van geautomatiseerd handelen om de emotionele impact op resultaten te verminderen, diversificatie van portefeuilles of de grootte van posities.